Benito Lertxundi. Argazkia: Urko Ansa.
Azkenik iritsi da momentua: uda aurreko kontzertuak bertan behera utzi
ondoren, Benito Lertxundi hitza bete eta zintzilik gelditu diren
emanaldi guztiak egiten ari da. Leidor aretoa gainezka dago (sarrerak,
noski, aspaldi agortuta daude) eta ikusle guztiak bere lekuan daude.
Guztiak? Ez horixe! Kronika hau idatzi behar duen tipoa (ni neu)
oraindik korridoreetan dabil. Dena den, lehen kanta kanpotik entzun du
eta abesti honen erdian sartu da aretora. Hemendik aurrerakoa urteko
momenturik onenen artean sartuko du, zalantzarik gabe.
Kontzertuaren
planteamendua benetan ausarta da:
Benitok, azken urteetan abesti
berriei ematen dien garrantzia begi bistakoa izanagatik, oraingoan
haratago doa: azken disko osoa, hasieratik bukaerara joko du. Ondoren
etorriko dira abesti zaharragoak, baita hain zaharrak ez diren klasiko
berriak ere. Baina goazen pixkanaka.
Oroimenaren oraina (azken diskoa)
entzun duzuenok badakizue zertaz ari naizen: abestiak leunki pasatzen
doaz, halako aire arin bat bailiran, konturatzen zarenerako mundu
horretan murgildurik aurkitzen zarenean.
Gu bizi bezainbat, Nintzenaz
oroitzean, Nor da erromesa, Laket dut, Suaren bila... halako prestaketa
izpiritual baten modura ulertzen ditut, giroan sartzen zaituzten nota
eta bertso ederrek bultzatuta.
Damua iristen denean (Tolosan diskoaren
ordena hautsi eta
Suaren bila baino lehen jo zuela uste dut), dena forma
hartzen ariko balitz bezala sentitzen duzu, eta
Marruz olak hirian
hunkigarriarekin (
Olatzen maniuraren sarrera antologiko horietako batek
bultzatua) etortzen da halako eztanda bat, pilatutako sentsazio guztien
osaketa balitz bezala.
Baina oraindik gehiago daukagu zain:
Zuhaitzen
denborak Benitoren melodia goxo eta eder horietako bat dauka. Kirmen
Uriberen testu baten gainean osatua, disko honetako gailurretako bat da.
Basarte honetan, aurreko diskoaren nortasunarekin lotura gehien duen
abestiak, edertasun eta sakontasun ia mingarria ematen digu, bi
ahotsetan egindako errepika gogoangarriak lagundurik. Eta diskoaren
zuzeneko aurkezpen honen amaieran,
Irail tristea, berriz ere Olatzen
maniurarekin hasten dena. Abestia hasi bezain pronto errenditzen gara,
hainbeste sentsazio intentsuen aurrean.
Lehenengo zati hau izan da
serioena, zehatzena eta, ikuslegoari erreparatu ezkero, isilena. Esan beharra dago
talde osoa guztiz kontzentraturik zegoela eta disko berri bat oso osorik
aurkeztea apustu benetan arriskatua dela. Hainbatek oraindik ezagutuko
ez duen diskoa. Benito serio egon da, nahiz eta oso dotoreki kantatu
duen; musikan guztiz sartua ikusi dut, ia postura hieratikoan. Bestalde,
lehen zati honetan Olatzen alboan neskatila gazte bat egon da koroak
egiten, Orioko
Ihintza Unanue. Hauxe izan da sorpresarik handiena,
seguru aski, eta bere lana bikain bete du, abesti berriek eskatzen
dituzten (gutxieneko) hiru ahotsak osatuaz. Azkenik, esan behar dut diskoan
maniurarekin hasten den abestiren bat (orain gogoratzen ez dudana) gaur
pianoarekin hasi dutela.
Lehenengo set hau amaituta, gainontzeko
errepertoriora jotzeko momentua da: Instrumental dotore batekin hasi
dira, Olatzen maniuraren sarreraren ondoren arrabita soloa eta jarraian
banda osoa sartu da garapen instrumental bikainean. Hau amaitzean,
Baldorbaren sarrerako notek lehen oihuak ekarri dituzte: abesti honek ez
du inoiz hutsik egiten! Gaueko bigarren instrumentalaren txanda da
orain:
Angel Unzuk gitarra soloa perkusioarekin nahastu du, eskuekin
gitarrari ematen dizkion kolpetxoekin alegia: ikuskizuna sekulakoa da.
Joxe Mari Irastorzaren txirulak notarik garaienak eta ederrenak
harrapatu ondoren banda guztia sartzen da berriz, soinu orgia
harrigarrian.
Itsasoari begira pantailetako ohiko irudiek lagunduta
datorkigu: kaioak arroketan, olatuei beldurrik gabe, gu melodia hura
txistuka jotzen ari garen bitartean.
Udazken koloretanek ikuslerik
lasaiena ere hunkitu du. Beste instrumental baten momentua da (arraioa,
instrumental hauek entzuteagatik bakarrik merezi du honaino etortzea!):
Kutxo Otxoa de Eriberen arrabita, ondoren Olatzen teklak eta
Pello
Ramirezen txeloa gehituta, bitartean pantailan biolin jole eta txelo
jolearen itzalak txunditzen gaituztelarik.
Kaixo ardizainen Benitok oso
eroso egoten jarraitzen du, leunki baina boteretsuki kantatuaz. Eta
Orbaizetako Arma Olaren kantuarekin, melodia eta hitz iradokitzaile
haien menpe, Arma Olaren oinetan sentitzen gara, fabrika izandakoaren
irudiek esperientzia eterno batera garraiatzen baikaituzte. Benitok esan
zidana gogoratzen dut: "Momentu bakoitza oraina da, eta eternoa".
Instrumental bat gehiago, eta oraindik beste bat ere,
Oro irri