SOINU GRABATUAREN HASTAPENAK

Biniloaren aurretik, saiakera asko egin ziren soinua grabatzeko eta euskarri geroz eta hobeak egiteko. Hala, 1877an Thomas Edisonek ahots soinu batzuk grabatu zituen telegrafo mota berri batekin esperimentatzen ziharduela. Latorri xafla bat telegrafoaren orratzaren azpitik pasa zenean lortu zuen ulergaitza zen soinu hura jasotzea. Urte amaieran soinua grabatu eta erreproduzitu zezakeen lehendabiziko tramankulua sortu zuen: fonografoa.

1887an Edisonek bere asmakizuna gaurkotu eta hobetu zuen zilindro bat eta bateria erabiliz. Horrela, eskuz biratu ordez, bateriari esker jiratzen zuen. Urtebete beranduago, baina, Emile Berliner alemaniar emigranteak Gramoponoa asmatu zuen. Zazpi hazbeteko diskoak erreproduzitzen zituen eta 30 b/m jiratzen zuen. Bi minutuko grabazioak entzun zitezkeen. Columbia Phonograph Company enpresa izan zen fonografoak merkaturatzen hasi zen lehenetarikoa, baina ez zuen arrakasta askorik lortu. Egoera horrek Jukebox famatuen sorrera ahalbidetu zuen, aurreneko makinak nahikoa kaskarrak izan arren.

1901ean 78 b/m diskoak sortzen dira. Diskoa zilindroari gailentzen zaio, soinu kalitate hobea duelako. Era berean, Victrola izeneko soinu-erreproduzitzailea merkatuko onena bilakatu zen.

1925ean diskoaren krisi garaia suertatzen da eta xedea diskoaren soinua hobetzea zen. Urte horretan Bell konpainiak elektronikoki grabaturiko lehen diskoa egin zuen. Soinu ortofoniko horrek aukera berriak eskaintzen zizkion industriari eta Victor enpresak diskoak fabrikatzeko makina abiatu zuen. Ondorioz, disko industriak gora egin zuen aurreko krisia gaindituz. Bi urte beranduago Jukebox-ak zabaldu ziren eta 1928an RCA konpainiak Victor erosi zuen.

1930ean Bing Crosbyk bere lehendabiziko bakarkako diskoa grabatu zuen, I remember Dear. Urtebete geroago Edison zendu zen eta 1934an Wurlitzer enpresak kantu anitz aukeratzeko Jukeboxak egin zituen. 1939an zinta magnetikoa asmatu zen eta lakazko diskoek, laster, lehiakide berria ezagutuko zuten: biniloa.